Artykuły

Modele do pokazów w małej skali

Domki dla lalek (dollhouse)

imgimg (1)img (2)

W niniejszym artykule zajmę się wykorzystaniem tzw. domków dla lalek (ang. dollhouse) lub też domków ogniowych podczas zajęć o tematyce gaszenia pożarów wewnętrznych.

Jak przy każdych zajęciach, tak i przy tych, należy zacząć od tego, co właściwie chcemy osiągnąć. W tym celu należy sformułować obszary wiedzy i cele dydaktyczne. Celem dydaktycznym nazywamy określony zamierzony efekt, jaki ma przynieść realizacja takich zajęć. W pewnym sensie gotową ściągą jest „Program szkolenia z zakresu gaszenia pożarów wewnętrznych” zatwierdzony przez Komendanta Głównego PSP. Można znaleźć go, klikając ten linkKażdy temat zawiera część zwaną „materiał nauczania”, precyzujący obszary poruszane podczas szkolenia, oraz „cele szczegółowe, precyzujące, co po ukończeniu szkolenia uczestnik powinien umieć (wymienić, zrobić, zademonstrować, zdefiniować itd.).

Cele dydaktyczne skierowane są zawsze do osoby uczącej się, a nie do nauczyciela. W naszym przypadku mówimy zatem o tym, czego powinien nauczyć się uczestnik szkolenia. Jednak ze względu na to, że strona jest swego rodzaju poradnikiem dla instruktorów, poruszę tu również szereg rzeczy, które powinien umieć dobry instruktor, decydując się na poprowadzenie sesji z domkiem. Inaczej mówiąc, skoro słuchacz musi się czegoś nauczyć, to instruktor musi umieć to przekazać. Żeby przekazać, musi temat opanować niemal do perfekcji. Konieczności bardzo dobrego wyszkolenia i poziomu wiedzy instruktora nie da się przecenić!

W niniejszym artykule opiszemy kilka rodzajów domków. Na początek wymieńmy je:

- mały domek,

- mały domek z daszkiem,

- mały domek bez bocznej ścianki – symulator rozgorzenia,

- duży domek dla lalek

Do tego dochodzą różnego rodzaju modyfikacje w postaci dodatkowych otworów wentylacyjnych czy też pomieszczeń. Przy zachowaniu pewnych niezmiennych aspektów całej prezentacji można swobodnie modyfikować zarówno model jak i pokaz. Jak zaznaczono na wstępie, najważniejsze jest przemyślenie oraz zaplanowanie – i najlepiej również dogłębne przećwiczenie – tego, co się chce osiągnąć.

Do rzeczy, przy których nie należy zbyt wiele majstrować, należą proporcje. Otwory symulujące drzwi czy okna zostały dobrane poprzez odpowiednie skalowanie (które nie przebiega liniowo, stąd model nie przypomina prawdziwych budynków) jak też wielokrotnie sprawdzone praktycznie. Domki wykonywane są z płyty wiórowej lub OSB, dlatego są to modele jednorazowego użytku. Można wykonać domek z materiału niepalnego, ale zmieni to przebieg pokazu. Istnieją domki wykonane np. z blachy metalowej, ale żeby być w stanie zademonstrować za ich pomocą te same elementy pokazu, należy dostosować sposób przygotowania. W domku wykonanym z płyt palnych wszystkie płaszczyzny wewnętrzne będą emitować gazy palne, tym samym zapewniając stosowną dynamikę pokazu. W domku z materiałów niepalnych należy użyć większej ilości paliwa i co jakiś czas go dokładać, aby móc wykorzystać pełne możliwości tego modelu. Na koniec należy też pozostawić domek do całkowitego samoczynnego wystygnięcia. Gromadzenie nadmiaru paliwa w domku czasem prowadzi do zwiększania jego gabarytów, dlatego istnieje tendencja do używania małych, lekkich modeli jednorazowych, zapewniających łatwą kontrolę nad przebiegiem zajęć, pod warunkiem starannego ich wykonania.

Do przeprowadzenia pokazu potrzebne będą następujące przedmioty:

- model domku,

- 1 lub 2 spryskiwacze, do większych domków może przydać się wąż ogrodowy z pistoletem symulującym działanie prądownicy (prąd zwarty i rozproszony),

- wsad paliwowy w postaci suchych drewienek,

- siekiera do przygotowania wsadu paliwowego do modelu,

- syntetyczna podpałka do grilla,

- taca lub taczka do zebrania pozostałości po modelu i dogaszenia,

- wiadro z wodą do zalania dopalającego się modelu,

- rękawiczki nitrylowe oraz maseczka pyłowa, jako dodatkowa ochrona dla instruktora, poza ubraniem specjalnym,

- aparat ochrony układu oddechowego dla jednego z instruktorów, szczególnie podczas pokazów z większymi modelami.

Aby dobrze wykorzystać okazję do prowadzenia zajęć, podczas sesji z modelem należy realizować następujące zagadnienia. Oczywiście większe modele pozwalają na realizację szerszego zakresu pokazów, jak też dają sposobność do poruszania bardziej zaawansowanych kwestii (np. zjawisk wynikających z wędrówki dymu przez większe układy wzajemnie połączonych ze sobą pomieszczeń). Do zagadnień poruszanych podczas prezentacji zaliczyć należy:

- trójkąt spalania (zobacz artykuł czworokąt spalania),

- drogi transportu ciepła (szczególnie konwekcja i promieniowanie),

- budowa płomienia i zależność dynamiki rozwoju pożaru od miejsca powstania ogniska pożaru (na środku pomieszczenia, przy ścianie, w rogu)

- etapy spalania ciał stałych: podgrzanie, rozkład termiczny, spalanie płomieniowe,

- pożar kontrolowany przez paliwo vs. pożar kontrolowany przez wentylację,

- płaszczyzna neutralna, strefa podciśnienia i nadciśnienia - rozkład ciśnień w pożarze,

- palność dymu - temperatury, stężenia tlenu i gazów pożarowych, różnice na poszczególnych etapach pokazu,

- zjawiska pożarowe: rozgorzenie, zapalenie gazów pożarowych, wsteczny ciąg płomienia,

- antywentylacja (izolacja pożaru) i Reguła Thorntona,

- prądy gaśnicze (spryskiwacz) zwarte i rozproszone,

Niektóre z tych zagadnień poruszane są ogólnie, niektóre szczegółowo. Zawsze warto poprzedzić sesję z domkiem wprowadzeniem teoretycznym na sali wykładowej, gdzie można wyświetlić prezentację, pokazać grafiki, animacje czy filmy a także stymulować dyskusję.

Poniżej przedstawione zostaną poszczególne modele domków.

Mały domek dla lalek

Ten najprostszy model oferuje całkiem pokaźne możliwości. Jest to prostopadłościan (niemalże równy sześcian) z jednym otworem symulującym drzwi. Jak wspomniano można dokonywać pewnych modyfikacji i kolejny z opisanych modeli (domek z daszkiem) pokazuje jedną z ciekawszych modyfikacji. Do innych można zaliczyć domek z dodatkowym oknem i/lub otworem wentylacyjnym w dachu.

img (3)img (4)

Rys. 1: Budowa małego domku dla lalek


 

Poniższy film stanowi przykład zajęć poprowadzonych z wykorzystaniem małego domku dla lalek

 

Mały domek z daszkiem

Ten model jest modyfikacją poprzedniego i należy stwierdzić, że ze względu na niewielką różnicę konstrukcyjną oraz znaczne zwiększenie jakości prezentacji jest modelem bardziej zalecanym. Oczywiście wykorzystanie go wymaga nieco większych umiejętności i wiedzy, dlatego polecany jest bardziej zaawansowanym instruktorom. Dzięki występowaniu daszku nad wejściem zapewnia dobrą widoczność prezentowanych zjawisk a jednocześnie o wiele lepiej argumentuje konieczność pewnych zachowań wymaganych od strażaka (chłodzenie gazów pożarowych, postępowanie przy otwieraniu drzwi), nauczanych w dalszych etapach szkolenia.

img (5)

Rys. 2: Budowa małego domku z daszkiem


 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Animacja 3D małego domku z daszkiem


 

Poniższy film stanowi przykład zajęć poprowadzonych z wykorzystaniem małego domku dla lalek z daszkiem.


 

Mały domek bez bocznej ścianki – symulator rozgorzenia

Ten model nie posiada planów budowy, bowiem jego konstrukcja jest dosyć prosta a zmiany w proporcjach zasadniczo nie pogarszają możliwości. Najważniejszą rzeczą jet to, aby ścianka frontowa, znajdująca się w strefie podsufitowej i podtrzymująca gazy pożarowe przed szybką ucieczką, a także zapewniająca ich rozprzestrzenianie się w całym modelu, nie była zbyt niska. Około 10-15 cm od sufitu pozwoli na skuteczne łapanie gazów pożarowych i udany przebieg prezentacji.

Poniższy film stanowi przykład zajęć poprowadzonych z wykorzystaniem domku bez bocznej ścianki – symulatora rozgorzenia.


 

Duży domek dla lalek

Największy model, składający się z 4 pomieszczeń, oferuje najszersze możliwości. Pozwala na omawianie zagadnień taktycznych, oprócz teorii spalania czy zjawisk pożarowych, omawianych przy pomocy wcześniejszych modeli. Do realizacji tego pokazu niezbędna będzie obecność 2 instruktorów.

img (6)

Rys. 3: Budowa dużego domku


 

 
 
00:00
 
00:43
 
 
 
 
 

Animacja 3D dużego domku


 

Poniższy film stanowi przykład zajęć poprowadzonych z wykorzystaniem dużego domku.

 

**************************************

W tej części artykułu to wszystko. Artykuł będzie aktualizowany, zapraszam do zaglądania na stronę :)

Więcej zdjęć z pokazów z wykorzystaniem domków można znaleźć w galerii.

Autorem rysunków oraz animacji jest Dariusz Maciak z OSP Zbuczyn, powiat siedlecki. Dzięki Darek!

Szymon.